Η Έλενα Γκώγκου εκπροσώπησε το Πελίτι στη "γιορτή της γης" στο Ν. Δελχί στην Ινδία.

Η Έλενα Γκώγκου συντονίστρια της ομάδας του Πελίτι Αθήνας, εκπροσώπησε, το Πελίτι στη "γιορτή της γης" (Bhoomi Festival 2014) στο Ν. Δελχί στην Ινδία. http://www.peliti.gr/index.php?option=com_content&view=article&id=580%3Atajidiindia2014&catid=132%3Aomada-athinas&Itemid=128&lang=el Φτάνοντας στο Ν. Δελχί ξημερώματα Πέμπτης 25 Σεπτεμβρίου 2014, με περίμενε ένα ταξί, που με πήγε στον ξενώνα της Ναβντάνυα, κοντά στα γραφεία και το μαγαζάκι της οργάνωσης. Οι φιλοξενούμενοι της Ναβντάνυα είχαμε γενικά μια προνομιακή μεταχείριση, γιατί, μας είπαν, είναι εύκολο για έναν ξένο που δεν μιλάει τη γλώσσα να χαθεί ή να πέσει θύμα ληστείας! Ο ξενώνας θα μπορούσε να φιλοξενεί 6-10 άτομα, και ήταν μέχρι πρότινος το καφέ της οργάνωσης, το οποίο έκλεισε ο δήμος (με προτροπή της κυβέρνησης), με την επίκληση ενός παλιού νόμου που λέει ότι δεν επιτρέπονται καφέ σε περιοχές κατοικιών! Το επόμενο πρωί, γνώρισα την Μίνι, και τον Κάλι (που δουλεύει στο μαγαζί της Ναβντάνυα και είναι σεφ) που ήρθαν και με πήραν από τον ξενώνα, με πήγαν στο μαγαζί τους και στην αγορά χειροτεχνιών του Δελχί. Από κει, το ίδιο ταξί με πήγε στο αεροδρόμιο, μια που στις 2 είχα πτήση για την Ντέραντουν στη βόρεια Ινδία. Η πτήση διαρκεί μία ώρα, και περνάει επάνω από τεράστιες πεδιάδες και δεκάδες χιλιόμετρα δασωμένων βουνών. Από το αεροδρόμιο της Ντέραντουν άλλη μία ώρα με ταξί πάλι μέχρι τη φάρμα: μία ώρα που διάρκεσε σαν έξι μέσα μου, γιατί οι εικόνες που έβλεπα ήταν πρωτόγνωρες και συναρπαστικές! Δάση πυκνά εκατέρωθεν του δρόμου, με πιθηκάκια να διασχίζουν το δρόμο τρέχοντας (το βράδυ έχει ελέφαντες, μου είπε ο οδηγός), οχήματα όλων των ειδών να τρέχουν σαν τρελλά χωρίς να τηρούν λωρίδες κυκλοφορίας (δεν συζητούμε για αποστάσεις ασφαλείας!) μαζί με πεζούς, αγελάδες, και πιθήκους, χιλιάδες υπαίθρια μανάβικα και άλλα ανοιχτά μαγαζιά (χωρίς πόρτες, εννοώ), και πολύ πολύ πράσινο. Η φάρμα έχει μία μεγάλη φυτεία από μεγάλα δέντρα μάνγκο (που δυστυχώς είχαν συγκομιστεί τον προηγούμενο μήνα!), αφράτο χώμα, και πολλές στρογγυλές πέτρες (ποταμόπετρες θα τις λέγαμε εδώ). Αυτό βλέπεις μπαίνοντας. Στεγάζει ένα αρκετά οργανωμένο «πανεπιστήμιο»/κέντρο εκπαίδευσης, όπου γίνονται μαθήματα διάφορα, έχει κοιτώνες, κουζίνα, τραπεζαρία, βιβλιοθήκη, αίθουσα διαλέξεων και ένα στρογγυλό υπόστεγο διαλέξεων όπου γίνονταν τα περισσότερα μαθήματα. Η βιβλιοθήκη έχει κοινόχρηστο υπολογιστή και ίντερνετ, αλλά κατά τη διάρκεια της παραμονής μου το ίντερνετ έπεφτε για ολόκληρα 24ωρα (οπότε δυσκολεύτηκα αρκετά στην επικοινωνία). Στη φάρμα διατηρούνται σήμερα κάπου 600 ποικιλίες ρυζιού, καμιά 100στή ποικιλίες κεχρί, όλα συγκαλλιεργούμενα με άνθη, βότανα, ψυχανθή, και κολοκυνθοειδή αναρριχώμενα. Επίσης η φάρμα παράγει κουρκουμά, πιπερόριζα (τζίντζερ), και κατηφέδες – αυτά τα φυτά ήταν πανταχού παρόντα, είναι εύκολα για το κλίμα τους, και αποτελούν πηγή εσόδων για τη φάρμα (η οποία είναι αυτοσυντηρούμενη). Οι κατηφέδες ειδικά είναι σε μεγάλη ζήτηση στην Ινδία, μια που θεωρείται ιερό λουλούδι, και το κάνουν γιρλάντες σε όλες τις γιορτές, τελετές, γάμους, κτλ. Το '96 όταν αγοράστηκε η φάρμα υπήρχε μονοκαλλιέργεια ευκαλύπτων, και το χώμα ήταν φτωχό και εξαντλημένο – σήμερα, χάρη στις συγκελλιέργειες, τη χλωρή λίπανση, την άφθονη κοπριά των αγελάδων τους, και την ενθάρρυνση γενικά της βιοποικιλότητας, το χώμα τους είναι αληθινά ζηλευτό! Η δε Τράπεζα Σπόρων τους, ένα μικρό οίκημα στην άκρη του αγροκτήματος, σου δίνει την αίσθηση ναού. Όταν έφτασα στη φάρμα υπήρχε εν εξελίξει ένα σεμινάριο “A-ZAgro-Ecology” («οικολογική γεωργία από το α στο ω» θα το λέγαμε εμείς) στο οποίο συμμετείχαν άνθρωποι από πολλές χώρες του κόσμου, κάποιοι υπότροφοι της ίδιας της οργάνωσης (η Ναβντάνυα πληρώνει τα έξοδα σε ανθρώπους από αναπτυσσόμενες χώρες που θέλουν να μεταφέρουν τη γνώση της οικολογικής γεωργίας στις πατρίδες τους). Το σεμινάριο αυτό γίνεται κάθε χρόνο και διαρκεί ένα ολόκληρο μήνα – οι συμμετέχοντες εργάζονται στη φάρμα, μαθαίνουν για τη χημεία του χώματος (τα μυστικά του εδάφους), διάφορες καλλιεργητικές πρακτικές (φυσική καλλιέργεια, περμακουλτούρα, βιοδυναμική, κτλ), για τα φυτά, τη σποροφύλαξη, κτλ. Στο τέλος τους δίνεται και έγκυρο πιστοποιητικό παρακολούθησης. Στο σεμινάριο αυτό συμμετείχαμε ως ομιλητές/εισηγητές και οι 4 καλεσμένοι της Ναβντάνυα (ο Φαμπιάν Πατσέκο από την Κόστα Ρίκα, ο Χαβιέ Καρέρας από το Εκουαδόρ, ο Τσάρλυ Μακ-Γκή από την Αυστραλία και εγώ). Μέχρι να έρθει η σειρά μου να παρουσιάσω τα δικά μας επισήμως, όμως, είχα μιλήσει ήδη εκτενώς για το Πελίτι και τη δουλειά του σε αρκετούς ανθρώπους «ανεπίσημα», εφόσον με ρωτούσαν, μιλώντας τους ειδικά για την Πανελλαδική γιορτή (για την οποία έπλεκε εγκώμια και η Ρούτση, η γραμματέας της Βαντάνα Σίβα). Η παρουσίασή μου πήγε πολύ καλά, συγκίνησε τους περισσότερους από ότι κατάλαβα, ειδικά το σημείο που μίλησα για την αποστολή σπόρων στη Μέση Ανατολή. Αργότερα, στη δική της ομιλία, η Βαντάνα αναφέρθηκε αρκετές φορές σε σημεία της παρουσίασής μου, ειδικά στο γεγονός ότι δεν μπορούμε να θεωρούμε εαυτούς θύματα, γιατί έχουμε δύναμη να πούμε ναι ή όχι, και στο γεγονός ότι όταν ένας άνθρωπος ή ένα κίνημα είναι «από καρδιάς» δεν μπορεί να το σταματήσει τίποτα! Αργότερα πολλοί με βρήκαν και με ρώτησαν πώς μπορούν να έρθουν σε επαφή με το Πελίτι για να γίνουν εθελοντές, είτε για την Πανελλαδική είτε γενικά (τους έδωσα τις ηλεκτρονικές διευθύνσεις). ΟΙ περισσότερες ερωτήσεις που μου έγιναν τόσο κατά την επίσημη παρουσίαση όσο και κατ’ ιδίαν, είχαν να κάνουν με το πώς δουλεύουμε με τα σχολεία, για τα ανοιχτά σπορεία, τους σχολικούς λαχανόκηπους, το πώς προσεγγίζουμε τα παιδιά (πώς προσελκύουμε το ενδιαφέρον τους), τη μεθοδολογία μας, κτλ. Ειδικό ενδιαφέρον είχε ένας σποροφύλακας από τη Σρι Λάνκα, ο οποίος ξεκίνησε πέρσι να δουλεύει με παιδιά από σχολεία, και μου ζήτησε να έχουμε ανοιχτή γραμμή και μέσω facebookνα του λέω ιδέες για δράσεις και να στηρίζω ιντερνετικά τα projectsτου. Στο Εκουαδόρ αντιμετωπίζουν προβλήματα με τα γεν. τροποποιημένα (μπανάνες). Η χώρα αυτή μαζί με την Κόστα Ρίκα είναι οι μεγαλύτεροι εξαγωγείς μπανάνας (η Ινδία και η Γκάνα είναι οι μεγαλύτεροι παραγωγοί μπανάνας, αλλά όλες καταναλώνονται εγχώρια!). Για να προφυλαχτούν, έχει ήδη στηθεί ένα ισχυρό δίκτυο αφυπνισμένων σποροφυλάκων και υπερασπιστών της γης/βιοποικιλότητας, το οποίο μάλιστα βοηθά τα νέα δίκτυα σε ολόκληρη τη Λατινική Αμερική να κάνουν τα πρώτα τους βήματα (εκτός από το Εκουαδόρ μόνο η Χιλή έχει φτιάξει καλό δίκτυο σποροφυλάκων και υπερασπιστών της γης). Χρειάζονται χρήματα για να συντηρήσουν την τράπεζα σπόρων τους - δεν τους αρέσει να τη λένε τράπεζα (seedbank), προσπαθούν να βρούν άλλους όρους, π.χ. οίκο σπόρων (seedhouse) ή ακόμα και καταφύγιο σπόρων (seedsanctuary) και το ποσό ανέρχεται στις 22,000 ευρώ ετησίως. Σχεδιάζουν να βγάλουν παραδοσιακούς σπόρους στην αγορά, με «συλλογική πιστοποίηση» (δηλαδή ότι κάνουμε στο Πελίτι, που ο σπόρος δοκιμάζεται 1-2 χρονιές από διάφορους, και μετά διανέμεται), έτσι ώστε η τράπεζα σπόρων να συντηρείται κατ’ αυτόν τον τρόπο – οι σπόροι θα πωλούνται έναντι χαμηλής τιμής στους επαγγελματίες αγρότες και θα δίνονται μάλλον δωρεάν στους ερασιτέχνες που θέλουν απλά να έχουν διατροφική αυτάρκεια για την οικογένειά τους (έτσι το σκέφτονται τώρα). Επίσης υπάρχει η ανάγκη για ένα «λαϊκό πανεπιστήμιο» που να διδάσκει (και να δίνει πιστοποιήσεις, ίσως μέσω ενός άλλου, αναγνωρισμένου σχετικού ιδρύματος) οικολογική γεωργία. Αυτή τη στιγμή υπάρχει μόνο η πιστοποίηση της περμακουλτούρας, αλλά θέλουν και κάτι πιο ολοκληρωμένο και πιο εστιασμένο στην καλλιέργεια της γης. Υπάρχει μεγάλη ανάγκη να «παντρευτεί» η παλιά παραδοσιακή γνώση με την επιστήμη. Εάν εξασφαλιστεί η τράπεζα σπόρων τους, και βγεί το μανιφέστο, το επόμενο μέλημά τους είναι να κάνουν μία καμπάνια το χρόνο για απειλούμενα γεωργικά ή φαρμακευτικά είδη φυτών. Στην Κόστα Ρίκα, η κατάσταση είναι διαφορετική. Η Μονσάντο ασκεί έντονη πίεση στις τοπικές αυτοδιοικήσεις (τοπικές «κυβερνήσεις») να δεχθούν καλλιέργεια γεν. τροποποιημένου καλαμποκιού. Μέσα σε 2 χρόνια, μια χούφτα άνθρωποι, περπατώντας τη χώρα από άκρη σ’ άκρη (είναι μικρή χώρα!) και μιλώντας με τους αγρότες και τις τοπικές κυβερνήσεις, κατάφερε το 92% των περιφερειών να εκδώσουν ψήφισμα κατά των μεταλλαγμένων! Η κάθε τοπική κυβέρνηση έκανε δικό της ψήφισμα (δεν ήταν αντιγραφή η μία από της άλλης), και το κυριότερο επιχείρημα (75%) ήταν ο σεβασμός στην πολιτιστική κληρονομιά. Μάλιστα κατάφεραν και έβαλαν το καλαμπόκι μέσα στα μνημεία παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς της Ουνέσκο (και τώρα η Μονσάντο εάν θέλει να κινηθεί δικαστικά θα πρέπει να παρακάμψει την Ουνέσκο!). Όπου να ‘ναι επίκειται συγκεκριμένος νόμος-μορατόριουμ κατά της καλλιέργειας γ.τ.ο. στη χώρα. Εδώ πρέπει να σημειώσουμε ότι το οικολογικό κίνημα είναι δυνατό στην Κόστα Ρίκα, και οι πολίτες πέτυχαν α. να σταματήσουν οι εξορύξεις ορυκτών, πετρελαίου και φυσικού αερίου, β. να μην υπάρχουν τσίρκα με ζώα – υπάρχει δε νέα κυβέρνηση η οποία αρέσκεται στη νέα «ταυτότητα» της χώρας ως «οικολογική», και τώρα δίνουν έμφαση στον «οικο-τουρισμό» κτλ. Ο Φαμπιάν εργάζεται στο Εθνικό Κέντρο Βιολογικής Γεωργίας, απ’ όπου κατάλαβα προέρχεται και ο νυν υπουργός γεωργίας, είναι καθηγητής οικολογικής γεωργίας και αγρότης. Η φάρμα του είναι απολύτως βιολογική, με τις αρχές της περμακουλτούρας, και καλλιεργεί συλλογικά με τους μαθητές και τους φίλους του. Εκτός από την μεγάλη περιπατητική πορεία σε όλη τη χώρα, διοργανώνει γιορτές σπόρων με μουσική/χορό/φαγητό, όπως επίσης και συνέδρια/ημερίδες, μια που, όπως λέει στα συνέδρια έρχονται οι επίσημοι και στις γιορτές όλος ο υπόλοιπος κόσμος! Στην Κόστα Ρίκα υπάρχουν 3 κεντρικές τράπεζες σπόρων. Θεωρούν ότι οι σπόροι πρέπει να αποτελέσουν μέρος της οικονομίας, να μπορούν οι αγρότες να πουλούν τους δικούς τους σπόρους, και έτσι να αναπτυχθεί η ανεξαρτησία τους έναντι των μεγάλων εταιρειών. Το κίνημα των σπόρων και το κίνημα κατά των γ.τ.ο. στην Κόστα Ρίκα μέχρι τώρα κινείται χωρίς χρηματοδότηση από κάπου, όλα γίνονται εκ των ενόντων, και γι αυτό οι πολίτες έχουν αναπτύξει μεγάλη περηφάνια για το κίνημά τους, για τον τόπο και την κληρονομιά τους. Λίγα λόγια για την Αυστραλία και τον Τσάρλυ ΜακΓκή: Η δυτική Αυστραλία έχει βάλει σε ισχύ σοβαρές απαγορεύσεις στην εισαγωγή σπόρων και γενετικού υλικού εξαιτίας κάποιου ζιζανίου που αναπτύχθηκε πρόσφατα (τίποτα δεν περνάει από το τελωνείο, ούτε σακουλάκι!). Πολλή και καλή δουλειά κάνει το ζευγάρι Μισέλ και Τζούντ Φάντον, που είχαμε γνωρίσει πρόπερσι στην Πανελλαδική. Ο ίδιος ο Τσάρλυ μεγάλωσε κάπως ανορθόδοξα για αυστραλός (σε σπίτι φτιαγμένο με υλικά από το σκουπιδότοπο, κτλ) και πριν μερικά χρόνια διδάχθηκε τις αρχές της περμακουλτούρας – τότε ξεκίνησε να γράφει σε τραγούδια τις αρχές της, και έφτασε να κάνει και δίσκο με αυτά (έχουν πολλή φαντασία και πλάκα). Πιστεύει στο ρόλο του βάρδου/μουσικού στη νέα κοινωνία που θέλουμε όλοι να φτιάξουμε, και γι αυτό παίζει σε διάφορα φεστιβάλ όπου πάνε νέοι άνθρωποι «χωρίς κατεύθυνση και με σκοπό μόνο να τη βρούν» προκειμένου να δώσει μία νέα διάσταση στο άκουσμά τους, να τους εμπνεύσει. Ακούγοντάς τον να παίζει με το γιουκαλίλι του, αφενός δημιουργεί μεταδοτικό κέφι και χαρά, αφετέρου τα μηνύματά του είναι πολύ ελπιδοφόρα και έξυπνα. Τον παρακολούθησα να γράφει το τραγουδάκι για την καμπάνια ενάντια στις μεταλλαγμένες μπανάνες, μέσα στο τρένο για το Δελχί, και τον θαύμασα! (παρεπιπτόντως, το βίντεο αυτού του τραγουδιού το έχει ήδη βγάλει το seedfreedomστη σελίδα του, πριν ακόμα βγάλει τη σχετική επιστολή προς τον πρωθυπουργό της Ινδίας!) http://seedfreedom.in/we-dont-want-no-pirate-banana-music-video/ Και λίγα λόγια για την Αμερική, και το ζευγάρι Μέριλυν και Κρις (“Thehummingbirdproject”). HΜέριλυν είναι βιολόγος με εξειδίκευση στο χώμα, και ο Κρις ήταν δάσκαλος, και τώρα τριγυρνούν ανά την Ινδία διδάσκοντας αγρότες για το χώμα και τους μικροοργανισμούς του (πώς είναι το υγιές χώμα, πώς το άρρωστο, κτλ). Πριν 3 χρόνια ξεκίνησαν μία τράπεζα παραδοσιακών σπόρων (αυτοί το λένε seedlibrary) στην τοπική τους βιβλιοθήκη, η οποία εντάσσεται στο κίνημα για “heirloomseeds” της Αμερικής. Πάνε καλά, οι άνθρωποι παίρνουν και δίνουν πίσω σπόρους, και έχουν γνωρίσει εξαιρετικούς σποροφύλακες… Ο στόχος της Ναβντάνυα κατάλαβα ότι είναι όχι μόνο η διαφύλαξη των παραδοσιακών σπόρων, αλλά και η οικολογική/βιολογική γεωργία. Οι όροι που χρησιμοποιούν πέρα από το «αγρο-οικολογία» είναι «αναγεννητική γεωργία», μία γεωργία που να στοχεύει στην αφθονία και στην αναγέννηση και στο σεβασμό της βιοποικιλότητας, κτλ. Η οργάνωση κάνει διαρκώς μετρήσεις και μελέτες για το πώς η βιομηχανική γεωργία καταστρέφει τη βιοποικιλότητα, και το πώς η πολύ-καλλιέργεια και η συν-καλλιέργεια έχει αφενός λιγότερο κόστος και αφετέρου μεγαλύτερη τελική παραγωγή. Σκέφτομαι ότι ίσως και στην Ελλάδα χρειάζεται να βρούμε τέτοιες μελέτες και να τις προωθήσουμε… Φεστιβάλ της Γης – Bhoomi 2014 Αυτό οργανώνεται τα τελευταία χρόνια από την Ναβντάνυα στο internationalIndiaCentre, με φροντισμένους μεγάλους κήπους και λίμνες με νούφαρα, ο οποίος τους παραχωρείται δωρεάν. Στο φεστιβάλ συμμετέχουν και τα σχολεία με τα οποία συνεργάζεται η οργάνωση (είδα εργασίες από 2-3 ιδιωτικά σχολεία, του τύπου που θα κάνανε και τα δικά μας παιδιά σε κλασσικά περιβαλλοντικά προγράμματα), και είναι οργανωμένο σαν ημερίδα/συνέδριο, με σκηνή, ομιλητές, κτλ. με ενδιάμεσα γεύματα, και ένα μεγάλο γεύμα το βράδυ. Οργανώνεται στην 1η Οκτωβρίου που είναι η γιορτή της Αναπούρνα, της θεάς της τροφής. Η θεά αυτή γιορτάζεται σε όλα τα ινδικά σπίτια, γιατί θεωρείται ότι η τροφή είναι ιερό πράγμα, που αξίζει σεβασμό και λατρεία. Συνήθως κάνουν ένα βραδινό γεύμα με πάρα, πάρα πολλά φαγητά. Αυτό έγινε και εδώ. Κατεβήκαμε νότια από τη φάρμα στο Νέο Δελχί με τρένο. Το βράδυ φιλοξενηθήκαμε και πάλι στον ξενώνα της Ναβντάνυα, και το πρωί ξεκινήσαμε για το φεστιβάλ. Το πρώτο μέρος ήταν αφιερωμένο στις γυναίκες που ηγούνταν διαφόρων κινημάτων για την υγεία και τη διατροφή των γυναικών στην Ινδία, και στο δεύτερο μέρος μιλούσαμε εμείς από τις διάφορες χώρες. Σκέψεις και συμπεράσματα: Αυτό που χάρηκα περισσότερο ήταν αφενός η φιλοξενία, αφετέρου η πολιτιστική βιοποικιλότητα: μου δόθηκε η ευκαιρία να μιλήσω και να ανταλλάξω σκέψεις ιδέες και πρακτικές με ανθρώπους από την Αφρική (Τανζανία, Ζιμπάμπουε, Γκάνα), το Μπουτάν, τη βόρεια Ινδία (Ασσαμ), την Αμερική, τον Καναδά, την Κόστα Ρίκα και το Εκουαδόρ, την Αυστραλία (πέραν του βάρδου ήταν και δύο κοπέλες), την Ισπανία, και φυσικά από ολόκληρη την Ινδία – που είναι σαν μια ήπειρος από μόνη της. Οι άνθρωποι της Ναβντάνυα εργάζονταν όλοι με την καρδιά τους, και οι περισσότεροι ήταν εκεί αρκετά χρόνια – είτε ως σποροφύλακες, είτε στη διοίκηση, είτε με γενικά καθήκοντα στη φάρμα. Και μόνο η πολιτιστική ανταλλαγή γέμισε το νου μου με ιδέες! Επίσης με ενέπνευσε η δέσμευσή τους στην οικολογική γεωργία, στην αποφυγή της μονοκαλλιέργειας, και η αγάπη τους για τη γη. Η ιδέα του να γίνει ένα «λαϊκό πανεπιστήμιο» για την οικολογική γεωργία μου φαίνεται ότι καλύτερο για την Ελλάδα! Επίσης σκέφτηκα ότι δεν έχουμε τονίσει πολύ την ιδέα της πολιτιστικής κληρονομιάς της τροφής, και ίσως θα έπρεπε περισσότερο… We Don't Want No Pirate Banana - Music Video seedfreedom.in Click on 'Captions' box to activate multi-lingual lyrics/subtitles Seed Freedom Presents: We Don't...